Και περνάμε στην επεξήγηση των τριών σημείων.
Με βάση το πρώτο σημείο υπάρχουν ισχυρές αμφιβολίες για το αν έπρεπε η Ισπανία να προκριθεί από τον όμιλο. Με εξαίρεση το ματς απέναντι στην Ιρλανδία, στα υπόλοιπα δυο παιχνίδια, με Ιταλία και Κροατία, είχε τόσα νεκρά διαστήματα που θύμιζε τον Άρη επί Πολωνού Γκουαρντιόλα. Προσοχή: επί του παρόντος, δεν εξετάζω αν η ομάδα έκανε συντήρηση δυνάμεων ή αυτές οι εμφανίσεις ήταν απόρροια τακτικών λαθών
· απλώς καταγράφω την κατάσταση. Για παράδειγμα, η Κροατία ήταν πιο συμπαγής ομάδα, πιο διψασμένη, έτρεξε περισσότερο και υπήρχαν στιγμές που η ασκηθείσα πίεση στο τερέν του αντιπάλου και οι αντιδράσεις σε δύσκολες συνθήκες, από πάγκο και χόρτο, ήταν υποδειγματικές.
Θυμηθείτε την ορθή τακτική συμπεριφορά και την εύστοχη καθοδήγηση από τον πάγκο στις περιπτώσεις που βρέθηκε πίσω στο σκορ στα ματς με Ιταλία και Ισπανία. Κι όμως, αυτή η ομάδα δεν προκρίθηκε! Το ίδιο θα μπορούσε να πει κάποιος για την Ρωσία -
στην αρχή της ασφάλειας, μεταξύ άλλων, εκφράζω σοβαρές αμφιβολίες ως προς το αν η Ελλάδα άξιζε την πρόκριση. Παράλληλα, είδαμε να περνάει, και μάλιστα καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση, η Αγγλία. Τι μας έδειξε η Αγγλία;
Ότι ένα δυνατό εθνικό πρωτάθλημα δεν φτιάχνει απαραίτητα και μια εξίσου δυνατή Εθνική ομάδα -κι ας παρουσιάστηκε η ομάδα εναρμονισμένη με τον τακτικό ρεαλισμό του Χόντγκσον: δεν είναι πάντα αρκετό.
Και περνάμε στο δεύτερο σημείο.
Τα τελικά του Euro, αν και τηρούν ορισμένες ομοιότητες με τα προκριματικά, διαφέρουν ως προς ένα βασικό σημείο: τον χρόνο. Τα προκριματικά ολοκληρώνονται σε ένα πολύ μεγάλο χρονικό εύρος, ενώ τα τελικά μόλις σε έναν μήνα -και για κάποιους πολύ νωρίτερα. Και θα πρέπει να θυμόμαστε ότι μια ομάδα δεν είναι υπολογιστής που αποτελείται από μηχανικά εξαρτήματα.
Το να βρεθεί σε κακή φόρμα, να αποκτήσει άσχημη ψυχολογία, να προκύψουν τραυματισμοί ή να ανατείλουν έριδες είναι κάτι αναμενόμενο -προφανώς είναι και ανεπιθύμητο. Και, συνδυάζοντας τις παραπάνω προτάσεις με το τρίτο σημείο, προκύπτει ότι υπήρχαν ομάδες που στα τελικά του Euro φάνηκαν εκτός κλίματος. Για παράδειγμα, οι Γάλλοι και τα εσωτερικά προβλήματα που τους ταλανίζουν εδώ και καμιά εξαετία. Μπροστά στους Ολλανδούς, όμως, οι Γάλλοι είναι ήμερα γατάκια. Με την πορεία που είχαν κάνει στα προκριματικά οι Ολλανδοί, θα έπρεπε να είχαν περάσει αέρα από τους ομίλους -εντούτοις, θυμηθείτε την χρονική μεταβολή μεταξύ προκριματικών και τελικών.
Και έχεις τον Ρόμπεν να βγαίνει πριν το ματς με την Πορτογαλία και να δηλώνει ότι για την απόδοση της ομάδας στο τουρνουά ευθύνεται ο εγωισμός. Και μόλις ξεκινάει ο αγώνας έναντι στην Πορτογαλία, βλέπεις τον Ρόμπεν να δίνει πάσα από το αριστερό του πόδι στις διαφημιστικές πινακίδες και στον αντίπαλο: λες και δεν είχε συμπαίχτες -μήπως εννοούσε τον εγωισμό των υπολοίπων; Μια Ολλανδία που πριν δυο χρόνια έφτασε στον τελικό του Μουντιάλ. Το σημαντικό, όμως, έγκειται
με ποια τακτική συμπεριφορά πορεύτηκε προς τον τελικό του Μουντιάλ και πως παρουσιάστηκε δυο χρόνια αργότερα, δηλαδή τώρα.
Συμπέρασμα: για μια Εθνική ομάδα τα δυο χρόνια φέρουν σημαντική επίδραση πάνω στην ψυχοσύνθεση, στους σκοπούς και στα κίνητρα αυτής. Και για αυτό, αποδεχόμενοι την μεγάλη επιτυχία της Ισπανίας να κατακτήσει τρεις σερί τίτλους, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την αντίδραση των Ισπανών στο Μουντιάλ της Βραζιλίας.
Και περνάμε σε ορισμένες σκόρπιες σκέψεις. Σε αυτή τη διοργάνωση είδαμε την επίτευξη αρκετών τερμάτων, χωρίς όμως να προέρχονται από άκρατη επιθετικότητα.
Ελάχιστες ομάδες παρουσίασαν ικανή τάση και ισχυρή επιθυμία για το γκολ -δεν εννοώ απόλυτη αφέλεια και άγνοια κινδύνου, αλλά επίτευξη του σκοπού (γκολ) που διέπει το ποδόσφαιρο. Για παράδειγμα, οι Κροάτες, οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί -και οι τρεις αποκλείστηκαν από τους ομίλους: τυχαίο; Τα γκολ της Γερμανίας ήταν υπολογισμένα με μαθηματική ακρίβεια: όλα έκρυβαν προσήλωση στο αγωνιστικό πλάνο -εξαιρείται
το ματς με την Ελλάδα, όπου οι Γερμανοί ήταν καταιγιστικοί.
Η αποθέωση, όμως, αυτής της κατάστασης συνοψίζεται στο ζευγάρι του τελικού. Μέχρι εκείνο το σημείο, οι Ισπανοί, με εξαίρεση τον ματς με τους Ιρλανδούς, έδειχναν ότι στερούνται επιθετικότητας, ενώ
οι Ιταλοί έπαιζαν ανοιχτό ποδόσφαιρο και κυνηγούσαν το γκολ.
Οξύμωρο; Έτσι πιστεύω. Ο τελικός, όμως, φανέρωσε διαφορετικά στοιχεία -κυρίως για τους Ισπανούς που αποφάσισαν να σοβαρευτούν (;) και να κάνουν επίδειξη δύναμης και υπεροχής.
Εκτός, όμως, από την έλλειψη επιθετικότητας, διέκρινα, τουλάχιστον για τις περισσότερες ομάδες, έλλειψη αμυντικής προσήλωσης και σταθερότητας. Οι προβληματικές άμυνες, ή για να είμαι πιο ακριβής οι προβληματικές αμυντικές γραμμές, αποτελούσαν σύνηθες φαινόμενο. Ακόμα και ομάδες που έχουν σφυρηλατήσει την ταυτότητά τους στην άμυνα, εμφάνισαν δυσλειτουργία. Για παράδειγμα, η Ελλάδα και η Ιρλανδία. Ακόμα και μεγάλες ομάδες, όπως η Γερμανία, δεχόντουσαν φάσεις -ο Καρπετόπουλος ισχυρίζεται ότι αυτή η Γερμανία δεν ήταν τόσο καλή, όταν έχανε κατοχή. Επίσης, παρατήρησα ότι τα μεγέθη που σπέρνουν τρόμο ήταν μετρημένα στο δάχτυλο του ενός χεριού.
Ουσιαστικά, μονάχα η Γερμανία έπαιζε, για όλες τις ομάδες, ακόμα και για τους Ισπανούς, πλην Ιταλών,
το ρόλο του μπαμπούλα: ίσως διότι ήταν η μοναδική ομάδα σε όλο το
τουρνουά που έπαιξε με συνέπεια ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας. Κι όμως, η
Γερμανία, όντας μία από καλύτερες ομάδες του τουρνουά, όπως και στο
Μουντιάλ του 2010, αποκλείστηκε στα ημιτελικά!
Το ίδιο συνέβη και με ορισμένους από τους σταρ του αθλήματος. Ο Ιμπραΐμοβιτς -δεν με ξεγελάνε τα γκολ που πέτυχε- ήταν η αποθέωση του περιπάτου. Ο Μπαλοτέλι, παρά τα τέρματα επί της Γερμανίας, παραμένει ένα κορμί που δεν ξέρει να κάνει κίνηση χωρίς την μπάλα και στερείται ποδοσφαιρικής ευφυίας -ας πάει για σπρίντερ. Ο Ριμπερί ήταν εξαφανισμένος, με τις κακές γλώσσες να λένε ότι παίζει στην Εθνική επειδή (του) το επιβάλλει ο μάνατζέρ του, ο Μπενζεμά νόμιζε ότι έπαιζε στη Ρεάλ, ενώ ο Νασρί πάσχει από την ανίατη ασθένεια της μεγαλομανίας και της αλαζονείας. Ο Ρόμπεν, ο Σνάιντερ κι ο Φαν Μπόμελ έπαιζαν σουμπούτεο. Ο μόνος που έδειξε να βελτιώνεται νοητικά και να ωριμάζει ποδοσφαιρικά, έστω και απέναντι στην παιδική χαρά της Ολλανδίας και στην ανεπάρκεια της Τσεχίας, ήταν ο Κριστιάνο,
αλλά χρειάζεται απεγνωσμένα βοήθειες.
Και περνάμε στα συστήματα. Ομολογώ ότι υπήρχε ποικιλία. Οι Ιταλοί ξεκίνησαν με 3-5-2 και τέλειωσαν με 4-4-2 σε ρόμβο. Οι Κροάτες προτίμησαν έναν ευπροσάρμοστο 4-4-2, ενώ οι Άγγλοι ένα σφιχτό 4-4-1-1 που πολύ θα ήθελαν να μοιάζει με το 4-6-0 των Ισπανών. Αντίθετα, οι Ουκρανοί προτίμησαν ένα σύστημα με περίεργη διάταξη στον άξονα (4-4-1-1;), ενώ οι Σουηδοί ας πούμε ότι έπαιξαν ένα 4-4-2 που μετατρεπόταν σε 4-4-1 για ευνόητους λόγους που αφορούν μεγάλες μύτες. Οι Ιρλανδοί ήταν οι μόνοι που εφάρμοσαν με θρησκευτική ευλάβεια το 4-4-2 σε ευθεία.
Εν γένει, οι περισσότερες ομάδες προκρίνουν, για κάποιο λόγο που αγνοώ, το 4-3-3 -προφανώς έχει μείνει ακόμα στη μόδα. Για παράδειγμα, η Πορτογαλία και η Ελλάδα έπαιξαν 4-3-3, αλλά στην πράξη η διάταξη των παιχτών στο χόρτο δεν είχε καμία σχέση ανάμεσα στις δυο ομάδες. Όμοιο σύστημα, το οποίο έκλινε περισσότερο προς τις επιταγές της Πορτογαλίας, υιοθέτησε η Ρωσία και η Γαλλία, ακόμα και η Πολωνία.
Και εδώ ακριβώς εγείρω ισχυρές ενστάσεις ως προς την χρησιμότητα του 4-3-3 και τολμώ να προβλέψω ότι σύντομα το σύστημα αυτό θα εγκαταλειφθεί. Με τα δεκάρια να έχουν εξαφανιστεί, καθώς χρειάζονται απαραιτήτως έναν και δύο κόφτες να τρέχουν για αυτούς, τα ποιοτικά ακραία μπακ να σπανίζουν, τα γνήσια εξτρέμ να τείνουν να εξαφανιστούν και τα σέντερ φορ να μετατρέπονται, είτε σε πλάγια χαφ, είτε σε όρθια ξύλα που παίζουν με την πλάτη, είτε σε κορμιά που λειτουργούν αποκλειστικά εκτός περιοχής, τα δεδομένα υποδεικνύουν την επιστράτευση πασπαρτού παιχτών που τρέχουν σαν σκυλιά, καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερα τετραγωνικά και στήνουν ένα αμυντικό τοίχος στην μεσαία γραμμή.
Με άλλα λόγια, ως κύριος σκοπός θεωρείται η διατήρηση του μηδενός και στην επίθεση έχει ο Θεός. Αυτό σημαίνει ότι οι προσωπικές ενέργειες σπανίζουν (μπούκα, ντρίμπλα, σουτ, κίνηση με μπάλα), παίχτες με ισχυρή προσωπικότητα περιθωριοποιούνται και όλα επαφίενται στην πίεση που θα ασκήσεις στον αντίπαλο, ελπίζοντας ότι θα υποπέσει σε λάθος, θα κουραστεί ή θα αρχίσει να σε κόβει αντικανονικά, μπας και κερδίζεις κανά στημένο.
Αν αυτά που γράφω έχουν δόση αλήθειας, τότε οι εμφανίσεις της Ισπανίας πρέπει να μας προβληματίσουν τα μάλα. Ελπίζω να κάνω λάθος.
Υ.Γ.1 Η Τότεναμ αντικατέστησε τον Ρέντναπ με τον Βίλας Μπόας και αρκετοί στην Αγγλία στοιχηματίζουν για το ύψος της αποζημίωσης που θα του δώσουν οι Εγγλέζοι, όταν έρθει η ώρα. Προς το παρόν, το 4-4-2 του Ρέντναπ αποτελεί παρελθόν, ο Μόντριτς θα πάει σε άλλες πολιτείες και όλοι αναμένουν με ενδιαφέρουν να δουν ποιους παίχτες θα φέρει στο Λονδίνο ο Πορτογάλος μαθητευόμενος μάγος.