Περί άγχους

Στις 30/12/2012 έγραφα: «Η διατήρηση του αυτοελέγχου σε κρίσιμες στιγμές, συνιστά, θεωρώ, μεγάλο προσόν. Η αντιμετώπιση μιας δύσκολης/έκρυθμης/ψυχοφθόρας κατάστασης με τη λογική και την υπομονή, χωρίς ακραία συναισθήματα πανικού, άγχους και θυμού, αποτελεί τον καλύτερο σύμβουλο. Προσοχή, όμως: το γεγονός ότι παραμένω, ή δείχνω, ψύχραιμος και δεν αντιδρώ υπό καθεστώς τρέλας, δεν σημαίνει ότι δεν με νοιάζει, δεν με απασχολεί ή δεν με ενδιαφέρει κάτι. Ούτε ότι δεν προγραμματίζω το μέλλον και δεν κανονίζω τις επόμενες κινήσεις μου. Αλίμονο! Τι έπρεπε να κάνω, δηλαδή; Να φωνάζω και να οδύρομαι ή να πανικοβάλλομαι και να γκρινιάζω; Κι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να το αντιληφθεί κάποιος που έχει συνηθίσει να είναι νευρικός, γκρινιάρης και αγχώδης. Βλέπετε, καλώς ή κακώς, η ψυχραιμία -και η υπομονή: άκρως υποτιμημένη αρετή- δεν επιβάλλεται ή μαθαίνεται: κάποιοι την έχουν, κάποιοι δεν την έχουν. Και συνήθως, ένας άνθρωπος που δεν την έχει, ερμηνεύει την ψυχραιμία του άλλου σαν αδιαφορία, οκνηρία, αδράνεια, απάθεια, αμέλεια, αεργία (!!!) κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο. Πραγματικά πρόκειται για άκρως επιφανειακή, βιαστική, σκληρή και άδικη κριτική -δυστυχώς, προς μεγάλη μου λύπη, πίκρα και στενοχώρια δεν αποτέλεσα εξαίρεση του κανόνα».

Έναν χρόνο μετά, η θεματολογία δεν είχε αλλάξει ιδιαίτερα: «Θυμάμαι, κάποτε, που έδινα ένα μάθημα στο Πανεπιστήμιο. Η ιδιαιτερότητα προσδιοριζόταν στο ότι το μάθημα δινόταν προφορικά. Βρισκόμαστε, λοιπόν, έξω από την αίθουσα και περιμένουμε τον καθηγητή. Ξάφνου, αντιλαμβάνομαι ότι κάτι τσουλάει στραβά. Παγώνω την εικόνα και διαπιστώνω ότι αρκετοί συμφοιτητές μου είχαν λυγίσει, με την κυριολεξία της λέξης, από το άγχος. Μα καλά, σκέφτηκα, αν συμπεριφέρονται έτσι για ένα μάθημα που δίνεται προφορικά, τι θα κάνουν όταν η ζωή τούς παρουσιάσει μεγαλοπρεπώς τα πραγματικά προβλήματα; Οι σκέψεις αυτές διαλύθηκαν βίαια από την παρέμβαση δυο συμφοιτητρίων μου. Με πλησιάζουν και μου λένε: «Δεν διάβασες, ε;». Αναρωτήθηκα, πιστεύω εύλογα, πως σκατά κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Κι όταν εξέφρασα αυτό το ερώτημα προς εκείνες, μου απάντησαν το αμίμητο: ''Μα δεν φαίνεσαι αγχωμένος!''. Δυστυχώς αυτή η κατάσταση με ταλανίζει ακόμα και σήμερα».

Ποιος είναι ο κοινός παρανομαστής των παραπάνω αποσπασμάτων; Οι γυναίκες. Και εξηγούμαι ευθύς αμέσως. Στο μυαλό μιας γυναίκας αν κάποιος είναι χαρούμενος πρέπει να πετάει πυροτεχνήματα και να ουρλιάζει, σαν τον μανάβη της λαϊκής αγοράς (φώτο), από χαρά, αν είναι λυπημένος να ακούει νυχθημερόν το πένθιμο εμβατήριο του Chopin και τους φίλους να του λένε πόσο γαμάτος, αλάνθαστος και σωστός είναι, κι αν είναι αγχωμένος να γκρινιάζει, να κλαίει και να οδύρεται μπας και τον λυπηθούν οι Θεοί του Άγχους, της Ανυπομονησίας και της Γκρίνιας. Οι μεταφραστικοί μηχανισμοί, λοιπόν, του γυναικείου φύλου απαιτούν ολοκληρωτικό ρεκτιφιέ. Μεταφράζουν την υπομονή και την ψυχραιμία, δυο άκρως υποτιμημένες αρετές, ως αδιαφορία, τεμπελιά ή ανοχή. Και αρνούνται να πιστέψουν ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν και διαχειρίζονται καταστάσεις και να δείχνουν αυτοέλεγχο. Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, αυτό ισχύει και για αρκετούς άντρες. Άντρες, δηλαδή, που είτε είναι όντως αδιάφοροι -δηλώνω χωρίς ντροπή και πάθος ότι οι άντρες αυτής της συνομοταξίας χαλάνε την πιάτσα-, είτε είναι απλά νευρικοί/αγχώδεις, είτε δεν μπορούν να τιθασεύσουν δύσκολες/έντονες καταστάσεις που απαιτούν ειδικούς χειρισμούς. Η διαφορά, πάντως, μεταξύ των δύο φύλων έγκειται στο ότι ένας άντρας αναγνωρίζει το πρόβλημα και είναι πιο ευέλικτος στο να πιστέψει στην ύπαρξη υπομονετικών ανθρώπων, και η γυναίκα, ενώ το βλέπει με τα ίδια της τα μάτια, το χλευάζει και το υπονομεύει. Ίσως να φταίει και η πολυπλοκότητα της σκέψης μιας γυναίκας που τα απλά τα μετατρέπει σε σύνθετα. Όπως, επίσης, η συχνή τάση να αποφεύγει την ατομική ευθύνη και να αρέσκεται να κατηγορεί τους άλλους. Τέλος πάντων.

Οδεύοντας προς τον επίλογο, οφείλω να τονίσω ότι το άγχος, πάντοτε εντός οριοθετημένου πλαισίου, μας παρακινεί, σαν καύσιμο δημιουργίας, και μας κρατάει σε εγρήγορση. Το πρόβλημα αναδύεται όταν φτάνουμε στα άκρα. Τι πρέπει να κάνει κάποιος για να μην φτάσει στα άκρα; Ποια είναι η λύση; Ουσιαστικά δεν υφίσταται. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η ψυχραιμία και η υπομονή δεν επιβάλλεται ή μαθαίνεται. Δεν υπάρχει κάποιο Πανεπιστήμιο που να διδάσκει υπομονή και ψυχραιμία. Ούτε μπορεί να επιβάλλει κανείς σε κάποιον να είναι ψύχραιμος ή υπομονετικός. Να θυμόμαστε ότι κανείς και τίποτα δεν μπορεί να μας στηρίξει αν εμείς -πρωτίστως!- δεν θέλουμε να στηρίξουμε τον εαυτόν μας. Χρειάζεται, συνεπώς, καλλιέργεια εσωτερικών αντιστάσεων, σωστή ανάγνωση του νοητικού λεξικού και ανάπτυξη δικλείδων ασφαλείας. Κοπιαστική, δηλαδή, και μάλλον χρονοβόρα διαδικασία. Για αυτό και κανείς δεν προτιμά μια τέτοια λύση -όμως, όσοι το επιχειρούν, αυτοί οι ελάχιστοι, δεν το μετανοιώνουν και αναβαθμίζονται προσωπικά. Τι προτείνω, λοιπόν; Δεν θα προβώ σε ευφυολογήματα του στυλ «να μετατρέπετε το άγχος σε θετική ενέργεια» ή «ο πανικός δεν είναι καλός σύμβουλος». Ούτε σε απλοϊκές συμβουλές του τύπου «να τρώτε καλά και να κοιμάστε επαρκώς». Εν κατακλείδι, η συμβουλή που έχω να δώσω είναι να ανακαλύψετε την ψυχοθεραπευτική επίδραση των χόμπι και των ταξιδιών. Από όλα έχει ο μπαξές: χορός, παζλ, ποδόσφαιρο, συλλογή νομισμάτων, ψάρεμα, τρέξιμο, φωτογραφία, σερφ κ.ά. Και όταν λέω ταξίδια, εννοώ ακόμα και μια μονοήμερη εκδρομή, έστω μια δίωρη βόλτα. Μην βαριέστε και μην υποτιμάτε την ψυχολογική και νοητική ανακούφιση που μπορεί να σας προσφέρει ένα όμορφο χόμπι ή μια ωραία απόδραση από την σπαρακτική τριβή της καθημερινότητας και τους φρενήρεις ρυθμούς της πόλης. Τα υπόλοιπα εξαρτώνται από εσάς.

Υ.Γ.1 Μην με κατηγορείτε για το ότι δεν γράφω αναρτήσεις ποδοσφαιρικού περιεχομένου, αλλά δεν βρίσκω κάτι ενδιαφέρον. Κι όπως έχω αναφέρει πολλάκις στο παρελθόν, μην ασχολείστε με φιλικά παιχνίδια!

Υ.Γ.2 Μου είπαν πρόσφατα για ένα παλικάρι που έχει μια γκόμενα εδώ και χρόνια, συζεί μαζί της και πάει και πηδάει άλλες. Αυτό θα πει γνήσιο αρσενικό. Αυτό θα πει ανασφάλεια.

Υ.Γ.3 Νομίζω ότι άπαντες περιμένουν με λαχτάρα τις διακοπές τους. Εύχομαι να περάσετε όλοι όμορφα και να δημιουργήσετε ευχάριστες εμπειρίες/αναμνήσεις. Ο γράφων θα αναχωρήσει στις 9 Αυγούστου για τη μαγευτική Χαλκιδική. Θέλω να πιστεύω ότι μέχρι τότε θα προλάβω να γράψω μια ανάρτηση ακόμα.

Υ.Γ.4 Ο ήλιος, όντας ανυπόμονος, αρχίζει να δύει. Η θάλασσα, αρνούμενη να ξεσηκωθεί, κάθεται εκεί, γαλήνια, δεκτική στα βλέμματα όσων την θαυμάζουν. Με την επιφάνειά της, λεία και επίπεδη,  να διαταράσσεται γλυκά από δυο παιδάκια που ρίχνουν βότσαλα στο νερό. Εσύ; Εσύ κάθεσαι σε μια αναπαυτική ξαπλώστρα. Δίπλα σου βρίσκεται η όμορφη παρέα σου. Ανάμεσά σας επαφίεται μόνο ηρεμία και χαλάρωση. Α! Και ένα κουβαδάκι με πολύ πάγο και λίγες μπύρες. Ξάφνου, εισβάλλει ανώδυνα ο παρακάτω ήχος. Σαν μελωδικό νέκταρ. Κι όλα, έτσι απλά, μετατρέπονται έτι ωραιότερα.