Περί ηγεσίας

Αφού προσπαθήσω να συγκρατήσω τον εαυτόν μου ως προς το πως κατέληξαν οι Σύμμαχοι στην επιχείρηση ''Πυρσός'', δηλαδή στην απόβαση συμμαχικών στρατευμάτων στην Βόρεια Αφρική, καθώς πάντοτε με ιντριγκάρουν τα ιστορικά ζητήματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, επιτρέψτε μου να σας πω δυο λόγια για το Β΄ Σώμα Στρατού του Αμερικανικού Στρατού. Είχε τη φήμη του πιο απείθαρχου τμήματος των συμμαχικών δυνάμεων στη Βόρεια Αφρική. Ειδικά μετά την ήττα των άπειρων Αμερικανών στο πέρασμα του Κασσερίν -πραγματικά οδυνηρό βάπτισμα πυρός-, εννοείται από την Αλεπού της Ερήμου, τον Ρόμελ, το ηθικό είχε πέσει στο πάτωμα και η επιχειρησιακή ετοιμότητα κυμαινόταν σε χαμηλότατα επίπεδα. Τότε, ως διά μαγείας, συνέβη κάτι φαινομενικά αναπάντεχο. Η διοίκηση του Β' Σ.Σ. ανατέθηκε στον Τζορτζ Πάττον (φώτο). Και η κατάσταση άλλαξε άρδην. Σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Επέβαλε σιδηρά πειθαρχία και όρισε αυστηρότατες ποινές. Από την ώρα που σερβίρεται το πρωινό μέχρι τις υπηρεσίες και το πόσο γυαλισμένοι ήταν οι στρατιώτες. Ως δυναμική προσωπικότητα και ηγετική φυσιογνωμία, χωρίς να υπολογίζει το προσωπικό κόστος των πράξεών του ως προς την ανόρθωση του ηθικού και την επαναφορά της πειθαρχίας του στρατεύματος, κατάφερε να μετατρέψει ένα σύνολο από απείθαρχους στρατιώτες σε μια καλοκουρδισμένη πολεμική μηχανή. Με ρωτάτε αν οι εκάστοτε στρατιώτες τον επευφημούσαν; Στην αρχή, όχι. Για την ακρίβεια, είχε γίνει κόκκινο πανί. Αλλά, στη συνέχεια, αντιλαμβανόμενοι ότι μοιράζεται την ίδια τρέλα με αυτούς, άρχισαν να τον βλέπουν με άλλο μάτι. Κι ας τους έβγαζε το λάδι. Τουλάχιστον τους το έβγαζε με δίκαια και αξιοκρατικά κριτήρια.

Ο Πάττον, όμως, με τα καλά του και τα στραβά του, ήταν ένας ηγέτης. Και ένας καλός ηγέτης πρέπει να δίνει πάντοτε το καλό παράδειγμα. Πρέπει να λειτουργεί ως πρότυπο. Να δρα υπέρ του κοινού συμφέροντος. Να εμπνέει τους υφιστάμενούς του. Να γνωρίζει τα περί λήψης αποφάσεων, να παίρνει πρωτοβουλίες, να διακατέχεται από φαντασία, να βρίθει δημιουργικότητας και να μην φοβάται να αναλάβει το προσωπικό κόστος. Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Σας έρχεται κάποιος συνειρμός; Για την εκάστοτε Ελληνική Κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό, για παράδειγμα; Ρητορικό το ερώτημα. Ας φέρω, όμως, δυο ερωτήματα που χρίζουν άμεσης απάντησης. Πρώτον, τι είναι ηγεσία; Και, δεύτερον, υπάρχουν ηγέτες; Ας ξεκινήσουμε με τη λύση του πρώτου ερωτήματος. Η ηγεσία, έστω το προνόμιο, η ικανότητα ή το προσόν αυτής, δεν αποκτάται με σπουδές και σεμινάρια. Δεν υπάρχει κάποιο Πανεπιστήμιο που να διδάσκει την ''ηγεσία''. Η ηγεσία, άλλωστε, είναι μια δυναμική διαδικασία. Ο ηγέτης δεν βαφτίζεται μόνος του ως τέτοιος. Ούτε αναδεικνύεται με λόγια. Επιπλέον, δεν πρέπει να ταυτίζουμε την ηγεσία με τη διοίκηση. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Γιατί; Η διοίκηση τοποθετείται, η ηγεσία αναδεικνύεται. Κι όμως, επί της ουσίας δεν υπάρχει ηγεσία χωρίς διοίκηση. Ούτε διοίκηση χωρίς ηγεσία. Και φτάνουμε στο δεύτερο ερώτημα. Εδώ δεν θα μακρηγόρησω. Υπάρχουν ηγέτες; Όχι. Τουλάχιστον εγώ, ως Κωστής, δεν τους βλέπω. Νομίζω ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο, όπου η ηγεσία βασίζεται αποκλειστικά στην κορυφή της ιεραρχικής πυραμίδας κι όχι στην ικανότητα ή στην προσωπικότητα του υποτιθέμενου ηγέτη. Επ' αυτού, θυμηθείτε την διάκριση μεταξύ ηγεσίας και διοίκησης.

Μολαταύτα, το ερώτημα αντιστρέφεται. Θέλουμε να αποκτήσουμε κάποιον ηγέτη; Κάποιον σαν τον Πάττον, για παράδειγμα. Που δεν θα διστάζει να κάνει πράξη αυτά που επιβάλλουν οι καταστάσεις. Που δεν θα βρίσκει δικαιολογίες του κώλου και δεν θα προβάλει παιδικά επιχειρήματα. Που θα πάψει την εμμονή στην τυπικότητα. Ίσως να ζητάω πολλά. Πάρα πολλά. Η πλειοψηφία του κόσμου κινείται και λειτουργεί χωρίς ηθική πυξίδα και ψυχολογικούς φραγμούς. Και θλίβομαι υπέρ το δέον όταν διαπιστώνω ότι έχουμε μετατραπεί σε συναισθηματικά ρομπότ περιορισμένης νοητικής ικανότητας. Επομένως, η εθελούσια συμμόρφωση των πολιτών σύμφωνα με τον μακρόπνοο σχεδιασμό, τις αναπηρίες και τις ανάγκες της χώρας κρίνεται λίαν απαραίτητη. Και προφανώς αναφέρομαι σε ζητήματα συμπεριφοράς. Το γράφω αυτό έχοντας πλήρη συνείδηση της βαρύτητας των λέξεων που χρησιμοποιώ. Διότι μπορεί να μην υπάρχουν ηγέτες, δηλαδή αυτός ο ένας που θα ηγηθεί των πολλών, αλλά ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό: ότι ο κάθε ένας εξ ημών μπορεί να ηγηθεί του εαυτού του. Εν ολίγοις, αναφέρομαι στην καλλιέργεια εσωτερικής πειθαρχίας, δηλαδή ενσυνείδητης. Μολαταύτα, το ερώτημα, πιστεύω εύλογο, συνοψίζεται ως εξής: ο μέσος πολίτης αυτής της χώρας θέλει να ηγηθεί του εαυτού του; Πρόκειται, βλέπετε, για επίπονη διαδικασία. Κι ο Έλληνας τηρεί μια κάκιστη σχέση με αυτά που χαρακτηρίζονται ως/σαν χρονοβόρα, δύσκολα ή κοπιαστικά. Εντούτοις, το να προσπαθείς και να αποτυγχάνεις, το δέχομαι και το καταλαβαίνω. Το να μην θες να προσπαθήσεις το θεωρώ καταδικαστέο και αποτρόπαιο. Και οι Έλληνες θα πρέπει -επιτέλους!- να ξεκινήσουν την νοητική προσπάθεια. Αν δεν προσπαθείς υπεύθυνα, μην γκρινιάζεις για την οποιαδήποτε κατάσταση, πολιτική, οικονομική, κοινωνική ή προσωπική, που σε ταλανίζει. Δεν θα λυθεί έτσι το πρόβλημα. Πιο πιθανό είναι να βγάλεις νερό από μια πέτρα.

Υ.Γ.1 Μην χάσετε την ταινία ''Patton'', με τον εξαιρετικό George Scott στον ρόλο του ομώνυμου ρόλου. Μπορεί να περιέχει ορισμένες ιστορικές ανακρίβειες, αν και ελάχιστες, αλλά η ταινία θεωρείται must see!

Υ.Γ.2 Λίγο το καλοκαίρι, λίγο το ότι δεν διακρίνω κάτι ενδιαφέρον/ουσιαστικό προς συζήτηση, λίγο το γεγονός ότι προετοιμάζομαι για δυο νέους, σημαντικούς κύκλους της ζωής μου που ανοίγουν τον Σεπτέμβριο, ο χρόνος που καταναλώνω στο blog έχει μειωθεί. Πάντως, δεν θα με ξεφορτωθείτε τόσο εύκολα!

Υ.Γ.3 Τι έχουν πάθει οι γυναίκες και κάνουν προσθετική στήθους; Τον τελευταίο καιρό έχω δει δεκάδες ζευγάρια στήθη που αψηφούν τη βαρύτητα!

Υ.Γ.4 Ένα από τα καλύτερα άλμπουμ των Metallica. Και ένα από τα καλύτερα τραγούδια τους.