Η υπερκάλυψη της μίξης

Ο Ολυμπιακός (και) φέτος κυριαρχεί στο ελληνικό πρωτάθλημα. Δεν τίθεται αμφιβολία επ' αυτού. Κανείς δεν μπορεί να τον ανταγωνιστεί. Ούτε καν ο Π.Α.Ο.Κ. Με την προπαγάνδα και την αβάντα των δημοσιογράφων υπέρ της αρμάδας του Σαββίδη, μετά την τεσσάρα και την άνοστη, άγευστη εμφάνιση, να καταρρέει σαν χάρτινος πύργος. Να γκρεμίζεται συθέμελα. Το πρωτάθλημα, επομένως, θεωρείται ήδη καπαρωμένο. Βέβαια, κάτι τέτοιο θα έχει ως άμεση συνέπεια την ανυπαρξία κινήτρου από τον Μάρτιο και έπειτα, αλλά μικρή σημασία έχει. Πλείστοι θα θυμούνται την κατάκτηση και ελάχιστοι τις τελευταίες εμφανίσεις. Αυτά, όμως, ισχύουν για το περιορισμένης δυναμικότητας/ταχύτητας ελληνικό πρωτάθλημα. Στην Ευρώπη, όπου ισχύουν άλλα δεδομένα, τι συμβαίνει; Ο Αντώνης Καρπετόπουλος, μετά το νικηφόρο αποτέλεσμα επί της Μπενφίκα, γράφει: «Ο Ολυμπιακός, χωρίς την μπάλα, δεν συμπεριφέρεται σωστά καιρό τώρα και το είχα γράψει και πριν το ματς: στα διαστήματα που αφήνει την μπάλα στον αντίπαλο υποφέρει, είτε αυτός έχει προικισμένους χαφ όπως η Μπενφίκα και η Παρί, είτε απλούς μαχητές, όπως η Άντερλεχτ και ο Π.Α.Ο.».

Με αφορμή αυτή την άποψη, αρχίζω να ξεδιπλώνω την σκέψη μου. Κι άλλες ομάδες δεν συμπεριφέρονται σωστά χωρίς την μπάλα, ήτοι να παίζουν άμυνα στο τερέν τους κι όχι σε αυτό του αντιπάλου. Για παράδειγμα, η Μπαρτσελόνα του Γκουαρντιόλα. Οι Καταλανοί έπεφταν σαν σκυλιά του πολέμου κάθε φορά που έχαναν την μπάλα: μετά από ελάχιστα δευτερόλεπτα είχαν ανακτήσει την κατοχή. Είναι προφανές ότι η άμυνα που έπαιζαν στο τερέν του αντιπάλου, ήταν πολύ καλύτερη και αποτελεσματική από εκείνη που έπαιζαν στο δικό τους τερέν. Κι αυτό ήταν το μεγαλύτερο όπλο τους ή, έστω, ένα από τα μεγαλύτερα όπλα τους. Για να έχει ελπίδες ο αντίπαλος, λοιπόν, θα έπρεπε να τους πάρει την μπάλα. Αλλά αυτό σπάνια γινόταν. Δεύτερο παράδειγμα: η Ντόρτμουντ του Κλοπ. Μια ομάδα, δηλαδή, που τρέχει πολύ, τρέχει γρήγορα, και τρέχει ποιοτικά. Δεν το βλέπουμε συχνά. Όταν, όμως, πρέπει να αμυνθεί στο τερέν της, δεν τα πολυκαταφέρνει. Για αυτό και βλέπεις ότι ακόμα κι αν προηγείται με 1-0 και πρέπει να προφυλάξει το σκορ, δεν δίνει χώρο στον αντίπαλο. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Κλοπ διδάσκει συγκεκριμένο στυλ ποδοσφαίρου, στο οποίο δεν έχει πέσει τόσο μεγάλος βάρος στο πως να ανταποκρίνεται η ομάδα χωρίς την μπάλα. Γιατί; Διότι ο σκοπός των Βεστφαλών δεν είναι το ποδόσφαιρο αναμονής, ούτε να κλέψουν την μπάλα με τον τρόπο της Μπάρτσα, αλλά να φθείρουν και να εξουθενώσουν τον αντίπαλο, με ανελέητο τρέξιμο,  πριν αυτός φτάσει στην περιοχή τους. Δεν ξέρω αν με καταλαβαίνετε και συγγνώμη αν δεν μπορώ να το καταστήσω πιο σαφές. Ίσως το καταλάβετε καλύτερα, και πληρέστερα, αν σας πω ότι αυτός ο τρόπος άμυνας δίνει την δυνατότητα στην ομάδα να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: να βάλει σε εφαρμογή το επιθετικό transition game. Και όταν το βάζει, βλέπουμε ωραία πράγματα.

Θα μπορούσα να αναφέρω και να αναλύσω, ίσως και ανεπιτυχώς, κι άλλα παραδείγματα. Προς οικονομία της συζήτησης, ας δεχτούμε, προς το παρόν τουλάχιστον, τα παραπάνω. Τι προκύπτει, λοιπόν; Η Μπαρτσελόνα και η Ντόρτμουντ υπερκαλύπτουν το αδύνατο σημείο τους, δηλαδή το να μην παίζουν ικανοποιητική άμυνα στο τερέν τους, με τα δυνατά τους σημεία και το γεγονός ότι έχουν μια συγκεκριμένη φιλοσοφία που ουδέποτε έκρυψαν ότι είναι προβλέψιμη -στοιχείο της μεγάλης ομάδας. Ποτέ δεν θα δώσουν συνειδητά χώρο στον αντίπαλο, εκτός αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι (π.χ. αριθμητικό μειονέκτημα ή τρομακτική πίεση αντιπάλου) Ποια είναι τα δυνατά σημεία του Ολυμπιακού που μπορούν να υπερκαλύψουν, έστω να εξισορροπήσουν, την λανθασμένη συμπεριφορά του χωρίς την μπάλα; Την απάντηση την αφήνω στους αναγνώστες. Μια ομάδα, λοιπόν, που θέλει να παίζει ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, πρέπει να πρεσάρει και, συνήθως, να (δια)τηρεί αποδεκτά ποσοστά κατοχής. Το κάνει αυτό ο Ολυμπιακός; Η απάντηση είναι όχι. Ή, για να είμαι ακριβέστερος, όχι με συνέπεια. Κι αυτό το καταλαβαίνεις από το πόρισμα που προκύπτει εκ της μίξης των τακτικών επιλογών, συστημάτων και διατάξεων που χρησιμοποιεί ο Μίτσελ. Με την Παρί προσπάθησε να πάρει την πρωτοβουλία για ένα ημίχρονο και στο επόμενο φώναζε βοήθεια. Στο Βέλγιο πιστεύω ότι η ομάδα δεν περίμενε την πίεση και το τρέξιμο της Άντερλεχτ, με αποτέλεσμα να δεχτεί πλείστες ευκαιρίες και αναπόφευκτα να συμπιέσει τις γραμμές της και να κλειστεί πίσω, αλλά κατάφερε να εξαργυρώσει την αφέλεια των γηπεδούχων με τρία γκολ στην κόντρα. Με την Μπενφίκα, εκτός έδρας, αντιμετώπισε μια πολύ κακή ομάδα, σε βαθμό έκπληξης. Και επειδή οι πιθανότητες να έκανε εκ νέου η Μπενφίκα κακή εμφάνιση ήταν τρομακτικά μειωμένες, στο Καραϊσκάκη δεινοπάθησε, με ηρωική εμφάνιση του Ρομπέρτο -προφανώς στο μέλλον η εμφάνιση αυτή θα εισέλθει στη σφαίρα του μύθου. Στην Ελλάδα, λοιπόν, ''πρέπει να παίξει'' ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας, στην Ευρώπη, ίσως να θέλει -δεν το έχω καταλάβει ακόμα-, αλλά δεν μπορεί. Και προκύπτει αυτό το πράγμα με την κακή συμπεριφορά, όταν δεν έχει την μπάλα στα πόδια του. Φαίνεται να μην είναι εκπαιδευμένος για/σε αυτό. Και το χειρότερο είναι ότι οι περισσότεροι που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, ανεξαρτήτως ιδιότητας, αδυνατούν να καταλάβουν ότι οι πιο εποικοδομητικές κριτικές προέρχονται μετά από νικηφόρο παιχνίδι. Και μπορεί οι δημοσιογράφοι να υπογράφουν επιταγές επιφανειακής προσέγγισης, αλλά η δουλειά του προπονητή είναι να μην επιτρέπει στις αστοχίες της περιρρέουσας ατμόσφαιρας να εισβάλλουν στη δουλειά του. Όπως, επίσης, να καταλαβαίνει ότι το κοουτσάρισμα δεν μπορεί πάντα να υποκαθιστά τις αδυναμίες του στησίματος.

Γιατί, όμως, δεν (μπορεί να) το κάνει αυτό ο Ολυμπιακός; Η απάντηση εντοπίζεται, και νομίζω ότι εξαντλείται, στον άξονα. Ξεκινάμε από την επίθεση. Μπορεί τα Μ.Μ.Ε. και η άγνοια των ''προπονητών'' να πιστεύουν ότι ο Μήτρογλου είναι παιχταράς, αλλά κάτι τέτοιο, καλώς ή κακώς, δεν συμβαίνει. Ο επιθετικός του Ολυμπιακού, μεταξύ άλλων, δεν αμύνεται σωστά, δεν πιέζει την πρώτη πάσα, ούτε καν τη δεύτερη, δεν ντουμπλάρει αντίπαλο, στερείται ταχύτητας και κουράζεται πολύ εύκολα. Ευτυχώς υπάρχει ο Σαβιόλα, έστω κι αν επιθετικά κινείται σε ρηχά νερά, η αμυντική προσήλωση του οποίου βρίσκεται σε ανώτερα επίπεδα, και ο εργάτης Φουστέρ. Εντούτοις, το πρόβλημα εντείνεται όταν βλέπεις την καρτέλα με την εντεκάδα του Ολυμπιακού και παρατηρείς ότι στα χαφ αγωνίζονται οι Μανιάτης και Σάμαρης. Μαζί. Παρεούλα. Ζευγαράκι. Τι σημαίνει αυτό; Αδυναμία καλής κυκλοφορίας της μπάλας -κάτι ήξερε ο Βαλβέρδε που τοποθετούσε τον Ιμπαγάσα στα χαφ. Όταν πιέζονται, το τόπι δεν φτάνει μπροστά ούτε με αίτηση. Μόνο με γεμιστά. Έστω μια κούρσα του Βάις ή του Χολέμπας. Πιάνει, λοιπόν, ο Μίτσελ τον Σάμαρη και του λέει υπό την απειλή ηλεκτρομαγνητικού όπλου: «Στο επόμενο ματς θέλω να σε δω να παίζεις κάθετο ποδόσφαιρο». Τρίχες κατσαρές. Πώς θα το κάνει αυτό ο Σάμαρης; Αφού δεν ξέρει. Δεν μπορεί. Το μόνο που ξέρει και μπορεί είναι να τρέχει. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι στα ματς του τσου λου βγαίνει πρώτος σε αυτόν τον τομέα. Αρκεί το τρέξιμο; Όχι, βέβαια. Αν αρκούσε το τρέξιμο, τα Μουντιάλ θα τα έπαιρναν οι Ιάπωνες και οι Νοτιοκορεάτες.

Εξαίρεση από τα παραπάνω αποτελεί ο Ρομπέρτο, ο οποίος είναι καλός, αξιόλογος, κανονικός τερματοφύλακας, αλλά έχει ένα ελάττωμα που δεν διορθώνεται: όταν πρέπει να πάει αυτός στην μπάλα, δηλαδή να κάνει έξοδο, τη διώχνει, αν την βρει, με μπουνιές προς το χόρτο, λες και θέλει να το εκδικηθεί. Να ανοίξει τρύπα στο έδαφος. Είναι, όμως, ικανότατος και εμπνέει σιγουριά. Κι αυτό είναι μεγάλο προσόν. Μια ομάδα που εμπιστεύεται τον τερματοφύλακά της, αγωνίζεται πιο απελευθερωμένη στην επίθεση, αφού, αν έχεις κάτω από τα γκολπόστ (κλισέ) έναν κλώνο του Τζόρβα, η ψυχολογία σού επιβάλλει να σκέφτεσαι περισσότερο την άμυνα και να είσαι κάπως άτολμος να βγεις μπροστά. Συν το γεγονός ότι ένας καλός τερματοφύλακας ανεβάζει και τις μετοχές της αμυντικής γραμμής. Ξέρετε τι σημαίνει να καλύπτονται τα λάθη των αμυντικών, κεντρικών και πλάγιων, δηλαδή λάθη που φαίνονται και κάνουν μπαμ, και κανείς να μην το σχολιάζει; Σπουδαία υπόθεση. Τόσο σπουδαία που έχω την εντύπωση ότι οι μεγαλύτεροι μάνατζερ στην Ελλάδα είναι οι δημοσιογράφοι. Δεν εξηγείται διαφορετικά η αβάντα προς τον Μανωλά και το αστείο με τον Χολέμπας ως αριστερό μπακ.

Υ.Γ.1 Το Σάββατο, ο Πανιώνιος υποδέχτηκε τον Ατρόμητο. Στο τέταρτο λεπτό του αγώνα, γυρίζει ο αμυντικός του Ατρομήτου την μπάλα στον Σηφάκη. Κι ο τελευταίος, χωρίς να του ασκείται συγκλονιστική πίεση, έκανε ένα κοντρόλ που δεν κάνω ούτε εγώ. Η κατάληξη της φάσης; Γκολ για τον Πανιώνιο. Ποιο είναι το πόρισμα; Ότι οι τερματοφύλακες δεν ξέρουν μπάλα. Με πρώτο και καλύτερο τον Τζόρβα, ο οποίος είναι ο χειρότερος (και) σε αυτόν τον τομέα. Ο πρώτος τερματζής που θυμάμαι να κατείχε το τόπι, ήταν ο Ντέιβιντ Σίμαν. Πραγματικά φοβερή τεχνική. Από τους σύγχρονους θα αναφέρω τον Βαλντές. Ίσως και τον Νόιερ. Αλλά είμαι πραγματικά περίεργος να δω τι σκατά κάνει ένας προπονητής τερματοφυλάκων με τους τερματοφύλακες. Και δεν εννοώ μόνο αν προπονούνται με την μπάλα στα πόδια. Ξέρετε πόσο καιρό έχω να δω τερματζή να απογειώνεται στο γάμα και να προσγειώνεται με την μπάλα στην αγκαλιά του; Από την εποχή του Σμάιχελ. Άντε να το έχει κάνει μια φορά κι ο Μπουφόν.

Υ.Γ.2 Η τεσσάρα που έφαγε ο Π.Α.Ο.Κ. από τον Ολυμπιακό δεν είναι κι ότι καλύτερο για τον Άρη. Το γιατί θα το καταλάβουμε την επόμενη αγωνιστική που θα επισκεφτούμε την Τούμπα.

Υ.Γ.3 Φαγώθηκαν όλοι με τον τραυματισμό του Μέσι. Δεν είναι ρομπότ. Άνθρωπος είναι. Αίμα βγάζει. Εμείς, όμως, δεν βάζουμε μυαλό. Ήδη κάποιοι βιάστηκαν να τον βαφτίσουν τελειωμένο. Και καλά ότι έφαγε τα ψωμιά του ή κόπηκε η ντόπα. Χωρίς σχόλιο.

Υ.Γ.4 Για την Εθνική και τον επερχόμενο αγώνα με την Ρουμανία, δεν έχω να πω τίποτα. Ακόμα και να προκριθούμε, δεν το αξίζουμε. Αυτή είναι η άποψή μου.

Υ.Γ.5 Μπαίνει, λοιπόν, ο καθηγητής, ηλικίας 63 ετών, μέσα στην αίθουσα και αρχίζει το μάθημα. Ξαφνικά, λίγο αργότερα, χτυπάει το κινητό του. Στην αρχή σκάλωσα. Υπέθεσα ότι άκουσα λάθος. Μετά από λίγο ξαναχτυπάει. Ακούω εκ νέου την μελωδία. Σιγουρεύτηκα. Πάω στο ημίχρονο και τον ρωτάω: «Η μελωδία που έχει το κινητό σας είναι Black Sabbath;». «Ναι», μου λέει. Και του απαντάω: «Ωραίος». Ιδού.