Ο καθρέφτης και το καύσιμο της αγάπης

Συχνά αναρωτιέμαι τι είναι η αγάπη. Από πού πηγάζει; Τι μας ωθεί σε αυτήν; Πόσο επιλεκτικά δηλώνει παρούσα ή απούσα; Ποια κίνητρα μας παρακινούν και τι κριτήρια πρέπει να ικανοποιούνται; Και, τέλος, γιατί ορισμένοι άνθρωποι δεν αγαπούν και πώς γίνεται να πάψεις να αγαπάς κάτι ή κάποιον που κάποτε λάτρευες ή έλεγες ότι λάτρευες; Αυτές οι απορίες προέρχονται από έναν άνθρωπο που ελπίζει να πραγματοποιήσει σύντομα το ταξίδι της αγάπης. Ας σημειωθεί ότι δεν δένομαι εύκολα με ανθρώπους, αλλά όταν αυτό συμβαίνει, προφανώς από επιλογή κι όχι ανάγκη, σημαίνει ότι έχω διαπιστώσει κάτι ελκυστικό, σαγηνευτικό, γοητευτικό και ενδιαφέρον στο πρόσωπο με το οποίο θέλω να έρθω κοντά. Μολαταύτα, ομολογώ ότι γνωρίζω άκρως ελάχιστα: κάθε φορά που νομίζω ότι μαθαίνω κάτι, διαπιστώνω ότι βρίσκομαι ακόμα στην πρώτη πίστα. Δηλώνω, με τύψεις και ντροπή, ότι πάσχω, μεταξύ άλλων, στο να αποκαλύπτω και να εκδηλώνω, κυρίως λεκτικώς, τα θετικά συναισθήματα που μου προκαλεί η άλλη πλευρά, ενώ, παράλληλα, θα πρέπει να χαλαρώσω τις άμυνές μου, να μην προσπαθώ να τα ερμηνεύσω όλα με τη λογική και να είμαι πιο διαλλακτικός/προσεκτικός σε ζητήματα που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς. Και για αυτό υπόσχομαι εκ νέου ότι θα προσπαθήσω σκληρά, όσο δύσκολο, επίπονο ή χρονοβόρο κι αν είναι, να βελτιωθώ έτι περισσότερο.

Προσοχή, όμως: τα ερωτήματα της πρώτης παραγράφου δεν αναφέρονται μονάχα σε ανθρώπους ή έμβια όντα. Για παράδειγμα, αγαπώ την Αρειανάρα και μάλιστα ανιδιοτελώς -κάποια στιγμή θα αναφερθώ εκτενώς σε αυτό το ζήτημα. Επίσης, αγαπώ το κρεβάτι μου και τα μαξιλάρια μου. Έχω δεθεί μαζί τους. Κάθε βράδυ που πέφτω για ύπνο, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κρεβάτια και μαξιλάρια που με έχουν φιλοξενήσει, γίνομαι δεκτός με τυμπανοκρουσίες και κόκκινα χαλιά. Σας φαίνεται υπερβολικό; Ανώμαλο; Οξύμωρο; Μπορεί και να είναι. Αλλά πώς δείχνεις την αγάπη σου στο κρεβάτι και στα μαξιλάρια; Πώς δείχνεις την αγάπη σου στο καλό σου αυτοκινητάκι το οποίο, αν και 16 ετών, σε βγάζει πάντοτε ασπροπρόσωπο; Υποθέτω ότι ο μόνος τρόπος είναι να τα προσέχεις. Να τα φροντίζεις. Να μην τα κακομεταχειρίζεσαι. Κι ας μην το αντιλαμβάνονται συνειδητά, όπως ένας άνθρωπος ή ένα ζώο. Υπάρχει, όμως, μια σημαντική λεπτομέρεια: το κρεβάτι, τα μαξιλάρια και το αυτοκίνητο δεν (μπορούν να) προβάλλουν απαιτήσεις, παράλογες ή λογικές. Δεν διαπραγματεύονται. Άρα, εκ των πραγμάτων, σε ισχυρή και έκδηλη αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τις πάσης φύσεως ανθρώπινες σχέσεις, δεν παρατηρούνται περιθώρια για συμβιβασμούς, αμοιβαίες υποχωρήσεις, συμφωνίες, επανορθώσεις ή αποκαταστάσεις -άρα, δεν οικοδομείται μια αμφίδρομη σχέση αγάπης. Υπάρχουν απλά για να μας εξυπηρετούν. Και γνωρίζουν μόνο μια μορφή αλληλεπίδρασης, αντίδρασης αν προτιμάτε: παύουν να μας εξυπηρετούν όταν σταματήσουμε να τους δίνουμε τη δέουσα σημασία ή έστω όταν γνωρίσουν την ανηλεή φθορά του χρόνου. Όπως γίνεται αντιληπτό, μια τέτοια κατάσταση εντοπίζεται και στις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν αδιαφορείς προκλητικά για κάποιον, θα σταματήσει να σου δείχνει ενδιαφέρον, ενώ μπροστά στον παράγοντα ''χρόνο'' όλοι υποκλινόμαστε. Πρόκειται περί φυσικής αλληλουχίας. Ίσως έτσι εξηγείται το πως μπορεί κάποιος να πάψει να αγαπά. Αλλά, αν δεν αδιαφορείς; Αν νοιάζεσαι; Πώς γίνεται ο άλλος να πατήσει φρένο, λες και τα αισθήματα είναι διακόπτης που τον πατάς και ξαφνικά σκοτεινιάζει; Πολύ δύσκολη ερώτηση. Προσωπικά, όντας ένας νάνος της γνώσης, αλλά και των γνώσεων, έστω κι αν διεξάγω υπεύθυνη προσπάθεια, αδυνατώ να δώσω ουσιαστική απάντηση. Αλλά είμαι σίγουρος ότι αρκετοί από εμάς έχουμε βιώσει, συχνά με επώδυνο τρόπο, μια τέτοια κατάσταση. Ως εκ τούτου, οι προσωπικές μας σκέψεις μπορούν να εκφράσουν και να περιγράψουν την κατάσταση πιο εύστοχα, και πιο δυσβάσταχτα, από ό,τι τα λόγια: η λεκτική φυλακή των σκέψεών μας είναι πολύ μικρή για να αποτυπώσει το μεγαλείο των συναισθημάτων μας.

Ο άνθρωποι ζητούν, λοιπόν. Απαιτούν. Διαπραγματεύονται. Δρουν. Αντιδρούν. Έχουν, άλλωστε, το κάθε δικαίωμα. Συνιστούν ένα ανοιχτό και δυναμικό σύστημα που ταλανίζεται, μεταξύ άλλων, από πάθη, αδυναμίες, συναισθήματα, φοβίες, ανασφάλειες και απωθημένα, τα οποία εκδηλώνονται ποικιλοτρόπως -ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την προσωπικότητα των άλλων: δεν θα χάσουμε. Μάλιστα, πλείστες φορές, τα ανωτέρω στοιχεία που μας καταδυναστεύουν (;), θεωρούμε, πολλάκις λανθασμένα, ότι αντικατοπτρίζονται στον άνθρωπο που μας ενδιαφέρει. Συν τοις άλλοις, το να προσπαθείς επισταμένα να υποτάξεις την άλλη πλευρά στα θέλω σου, δημιουργεί κραδασμούς που απορροφούνται μονάχα με συμβιβασμούς, κατανόηση και αμοιβαίες υποχωρήσεις μεταξύ των δυο πλευρών. Αλήθεια, όμως, πώς μπορείς να συμβιβαστείς με κάποιον που δηλώνει ασυμβίβαστος; Δεν είναι δυνατόν να απαιτείς από τον άλλον πράγματα, κι εσύ από την μεριά σου να μην πράττεις το παραμικρό -να μην θες να πράξεις το παραμικρό: αυτό είναι το χείριστο όλων. Οι κλυδωνισμοί, λοιπόν, στις ανθρώπινες σχέσεις επέρχονται επειδή δεν αντέχουμε να βλέπουμε στους άλλους, όπως νομίζουμε, τον ίδιο μας τον εαυτό με τα ελαττώματα και τις ατέλειές του -κι όμως, προσπαθούμε να αλλάξουμε τον άλλον σύμφωνα με τα θέλω μας! Πληγώνοντας, δηλαδή, τους άλλους, έστω ασυνείδητα, πληγώνουμε ουσιαστικά ένα δικό μας κομμάτι που βλέπουμε πάνω τους, ή νομίζουμε ότι βλέπουμε, και λατρεύουμε να μισούμε -η  πρόταση έρχεται σε αντιδιαστολή με την ισχύουσα άποψη που υποδηλώνει ότι πληγώνουμε τους άλλους, συνειδητά αυτή τη φορά, για να νοιώθουμε εμείς καλά. Και η πικρή αλήθεια είναι ότι προτιμούμε να σπάσουμε τον καθρέφτη μας, ή έστω ένα μεγάλο κομμάτι του, παρά να προσπαθήσουμε να συμφιλιωθούμε με αυτόν και να προετοιμαστούμε για νοητική επεξεργασία και ποιοτική βελτίωση.

Η ανθρώπινη μηχανή, επομένως, όπως γίνεται κατανοητό, τροφοδοτείται από ένα σημαντικότατο καύσιμο: τον εγωισμό -πρόκειται για άκρως απαραίτητο εφόδιο που στελεχώνει το είναι μας, αλλά μόνο όταν προσδιορίζεται εντός οριοθετημένου πλαισίου. Εντούτοις, βλέπεις ανθρώπους που έχουν ξεπεράσει το ανεκτό όριο του εγωισμού, να έχουν την απαίτηση να αγαπήσουν, και κυρίως να αγαπηθούν, δίχως να είναι διατιθέμενοι να προβούν σε συμβιβασμούς πάσης φύσεως: το μόνο που πετυχαίνουν είναι να υψώσουν ένα δυσθεώρητο φράγμα και να προκαλούν συνεχώς την άλλη πλευρά να το υπερπηδήσει. Μάταια, όμως. Μάλιστα, πολλές φορές η συμπεριφορά αυτή γυρνάει μπούμερανγκ: η άλλη πλευρά, αφού δεν μπορεί να υπερπηδήσει το φράγμα, δημιουργεί ένα δικό της -ας μην ξεχνάμε, πρώτος και καλύτερος εγώ ο ίδιος, ότι οι άνθρωποι δεν είναι τέλειοι· δεν γίνεται να είναι τέλειοι. Η αποκατάσταση, όμως, δεν είναι αδύνατη. Τίποτα δεν έχει κριθεί: συχνά το γκρέμισμα των φραγμάτων είναι πιο εύκολο από την ανέγερση αυτών και συνάμα αναζωογονητικό, εποικοδομητικό, τονωτικό για την εκάστοτε ανθρώπινη σχέση -μια σχέση δεν είναι αγώνας για να δούμε πόσα δίκια και πόσα άδικα έχει η κάθε πλευρά. Για μια στιγμή, όμως: για ποιον λόγο (θέλουμε να) αγαπάμε; Για να νοιώθουμε εμείς, μέσω του προσώπου που μας αφορά, καλά. Να νοιώθουμε όμορφα. Χαρούμενα. Για να ικανοποιούμε, δηλαδή, τον εγωισμό μας. Δεν υπάρχει κάτι κακό σε αυτό. Ούτε είναι ηθικά απρεπές. Τουναντίον, είναι απόλυτα φυσιολογικό, ομαλό, θεμιτό και υγιές. Αρκεί να μην εγκλωβιζόμαστε στην υπέρμετρη φιλαυτία μας. Μακάρι να μπορούσαμε να την εκτοπίσουμε και να την επαναφέρουμε εντός πλαισίου. Προσωπικά, εγώ, ως Κωστής, θα κάνω ότι καλύτερο μπορώ. Και θα τα καταφέρω.

Y.Γ.1 Ευχαριστώ τους φίλους μου που όταν τους χρειάζομαι είναι πάντα εκεί για να μου συμπαρασταθούν.

Υ.Γ.2 Οι Manowar εύχονται σε όλους καλό μήνα!