Το σήμα κατατεθέν της παραπληροφόρησης

Κάποτε, τα χρόνια που η προπαγάνδα είχε μόλις αρχίσει να μετουσιώνεται σε επιστήμη, οι τρόποι επικοινωνίας ήταν ελάχιστοι και, το κυριότερο, πολύ αργοί. Τα νέα και οι ειδήσεις έσπευδαν βραδέως και αποκλειστικά προς τα αστικά κέντρα, αφού εκείνα ήταν οι πυρήνες των τότε κοινωνιών. Ορισμένες φορές, μάλιστα, δεν ταξίδευαν ποτέ, συχνά ως μέρος κάποιου τεχνάσματος που θα έφερνε τον ενδιαφερόμενο προ τετελεσμένου γεγονότος. Για παράδειγμα, την ώρα που γινόταν η Οκτωβριανή επανάσταση στην Πετρούπολη, ουδείς στην υπόλοιπη Ρωσία γνώριζε τι συμβαίνει. Ας μην ξεφύγουμε, όμως. Την σήμερον ημέραν, λοιπόν, την εποχή της άμεσης και πολυδιάστατης επικοινωνίας, είναι πολύ εύκολο να γίνουμε δέκτες νέων και ειδήσεων. Και είναι πολύ εύκολο, διότι υπάρχουν πολλαπλοί πομποί, οι οποίοι αναπαράγουν ένα γεγονός τόσες πολλές φορές που, από ένα σημείο και μετά, καθιστά αναπόφευκτη τη δημιουργία εκδοχών, φανταστικών και πραγματικών -κι όμως, ακόμα και τώρα ερχόμαστε προ τετελεσμένων γεγονότων: θυμηθείτε τις ύπουλες κινήσεις του Τζέφρυ περί Δ.Ν.Τ. Βρισκόμαστε, με άλλα λόγια, σε μια εποχή που η υπερπληροφόρηση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην παραπληροφόρηση.

Έχετε σκεφτεί γιατί αυτό συμβαίνει; Ποιο γενεσιουργό αίτιο ωθεί τον άνθρωπο σε μια τέτοια ενέργεια; Θεωρείται σαν αναπόφευκτο; Συμβαίνει κατά λάθος; Προκαλείται ως απροσδόκητη απόρροια της άγνοιας και της ημιμάθειας; Μήπως πρόκειται για εγγενή τυχοδιωκτισμό; Πολλά τα ερωτήματα. Και ιδιαίτερα σύνθετα. Αλλά οι αντίστοιχες απαντήσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τον σκοπό του παρόντος άρθρου. Εξάλλου, νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε την αλήθεια. Εκτός, βέβαια, από εκείνους που αντιλαμβάνονται την αυτοκριτική σαν κολονοσκόπηση. Αλλά, βλέπετε, αυτή η ρουφιάνα η αλήθεια συνιστά ένα εκρηκτικό μείγμα. Και μόλις εκραγεί, μπορεί να τσούξει, αλλά γιατρεύει. Φυσικά, ο λαός -ή ο όχλος, ανάλογα πως το βλέπει κανείς- δεν ενδιαφέρεται για αλήθειες. Μπορεί να δηλώνει θιασώτης και υπέρμαχος, αλλά, σε πράξη και θεωρία, δεν ισχύει: η ανεξήγητη επιμονή στο χθες και η ατέρμονη αποφυγή της ατομικής ευθύνης το αποδεικνύουν -μα, ήθελα να ήξερα, δεν βαρεθήκαμε να βαυκαλιζόμαστε με αίολες υποσχέσεις; Ειδάλλως, δεν θα επιβράβευε, και μάλιστα με αξιοθαύμαστη συνέπεια, ακόμα και στην προσωπική του ζωή, το ψέμα. Έχουμε πει, εξάλλου, ότι ο λαός λατρεύει τα ψέμματα, το κουτσομπολιό και τις υπερβολές: λατρεύει την εξαπάτηση. Κι αυτό το μοτίβο δεν ξεκίνησε πρόσφατα. Κοτζάμ Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στηριζόταν στην υπερβολή: για αυτό εκφυλίστηκε. Και θα κολλήσουμε στην Ελλάδα του 2013; Όποια πτυχή της ζωής και να εξετάσεις απεικονίζει μια μορφή υπερβολής. Και έστω ότι αυτό είναι το χειρότερο. Το χείριστο είναι ότι δεν το καταλαβαίνουμε.

Και δεν το καταλαβαίνουμε, διότι δεν έχουμε τα απαιτούμενα εφόδια: οι νοητικές μας συμπληγάδες δεν μας το επιτρέπουν. Επομένως, πως θα αφυδατώσουμε τις δυσμενείς προβλέψεις; Πως θα εξαϋλώσουμε τις αμέτρητες πομφόλυγες; Ίσως ο Αλέξης Παπαχελάς είχε δίκιο, όταν έγραφε, πριν αρκετούς μήνες, ότι η μόνη ελπίδα σωτηρίας για αυτόν τον τόπο είναι τα αγέννητα παιδιά. Επειδή θα είναι αμόλυντα και μη προσβεβλημένα από την νοσηρή νοοτροπία που μας έχει καταβάλει. Πώς, όμως, τα αγέννητα παιδιά θα μπορέσουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων; Πώς θα αναπληρώσουν το κενό στην ηγεσία; Πώς θα μάθουν την ανυπέρβλητη αξία της περιβόητης ''λιτής αφθονίας''; Πώς θα καλλιεργήσουν την κρίση τους; Πώς θα ενισχύσουν τις ηθικές τους αντιστάσεις; Πώς θα συμβούν όλα αυτά, όταν εμείς, οι πρόγονοί τους, διαφημίζουμε, με την κυριολεξία της λέξης, την αφοσίωσή μας σε μια κατάσταση ανωριμότητας, ανειλικρίνειας και απόλυτης ευπιστίας ή άρνησης; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε. Διότι αυτό είναι το σήμα κατατεθέν του προσώπου που βλέπουμε στον καθρέφτη του σπιτιού μας.

Υ.Γ.1 Η Αλέκα Παπαρήγα αποτελεί παρελθόν από την αρχηγία του Κ.Κ.Ε -αν και παραμένει στην προεδρία της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος. Δεν γνωρίζω τους λόγους απομάκρυνσή της, αν και συχνά άφηνε υπόνοιες ότι ''ουδείς αναντικατάστατος'', και δεν γνωρίζω από που κρατάει η σκούφια του νέου γενικού γραμματέα. Όμως, η αλήθεια είναι ότι θα μου λείψει. Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω; Από το ενδυματολογικό της γούστο; Που εμφανιζόταν με γκρι φούστα και αθλητικά παπούτσια; Από το επιμελώς ατημέλητο μαλλάκι; Μέχρι κι ο Μάκης Ψωμιάδης πιο συχνά πάει κομμωτήριο. Από την ξύλινη γλώσσα που θύμιζε Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Προλεταριάτο και ιμπεριαλισμός, και έχει ο Θεός.  Από τη μονολιθική ιδεολογία του κόμματος; Που ανάθεμα αν έχει αναθεωρηθεί, από την εποχή του Λένιν και έπειτα, έστω και μια συνιστώσα από τα πιστεύω τους -οι κακές γλώσσες λένε ότι αν ένας κομμουνιστής ήταν κατατοπισμένος πάνω στον καπιταλισμό, δεν θα υπήρχαν κομμουνιστές. Αλλά, όπως είπα, θα μου λείψει. Ίσως διότι μου λείπουν οι ''Απαράδεκτοι''.

Υ.Γ.2 Ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, με τα δάκρυα να πλημμυρίζουν τα τσακίρικα ματάκια του, δήλωσε: «Έχω γονατίσει οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά. Φτάνει πια, τι θέλετε από τον Ψωμιάδη!». Ναι, κλαίνε και οι Ζορό!

Υ.Γ.3 Για την άστοχη και προφανώς κατευθυνόμενη στοχοποίηση του Άρη, δεν έχω να πω τίποτα. Μην περιμένετε να γράψω μακροσκελές άρθρο. Δεν έχω διάθεση. Εξάλλου, τι να εξηγήσω; Πώς μπορώ να πείσω τους αιθεροβάμονες που αμφισβητούν τον ρεαλισμό, καταργούν τη λογική και θάβουν την αλήθεια; Τι επιχειρήματα μπορώ να χρησιμοποιήσω; Απλά να αναφέρω ότι με τόση λάσπη που έχει πέσει, δεν θα αργήσει η στιγμή που το σύστημα του Άρη -δεν εννοώ αποκλειστικά την Π.Α.Ε.- θα αντιδράσει εντόνως. Κι όχι απαραίτητα σωστά. Και την αρχή την έκαναν οι Σουπεράδες με ένα ανούσιο, άτιμο και χαζό κείμενο κατά της Α.Ε.Κ., μόνο και μόνο για να λάβουν την τραγικότατη αντίδραση της Ορίτζιναλ. Τέλος, είμαι ευτυχής που αυτός ο τόπος κυβερνάται από πολιτικούς, και δη αρχηγούς κομμάτων, που βάζουν πάνω από όλα και όλους το κοινό συμφέρον. Όπως ο Παναγιώτης Καμμένος, αυτός ο ευκλεής πατριώτης, που δήλωσε: «Δεν θα περάσει η εξαφάνιση της Α.Ε.Κ.». Αλλά έτσι πάει. Όπως στο σχολείο έχουμε τη βαθμοθηρία, έτσι και στον πολιτικό στίβο έχουμε την ψηφοθηρία.

Υ.Γ.4 Ήθελα να παρακολουθήσω τον αγώνα κυπέλλου ανάμεσα στον Π.Α.Ο.Κ. και στον Αστέρα, αλλά, εν τέλει, προτίμησα να πάω για τρέξιμο. Το σκορ, πάντως, διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον για το ποιος θα προκριθεί στον τελικό. Όσο για το κράξιμο των Π.Α.Ο.Κ.τσήδων κατά του Τσιώλη, δεν μου προξενεί έκπληξη. Αφού δεν μπορούν να ξεσπάσουν κατά του Δώνη, τα ακούει ο πρώην προπονητής του Άρη. Και για σοβαρό λόγο. Ότι έπαιξε, λένε, με αρκετές αλλαγές στο Χαριλάου. Λες κι ο Π.Α.Ο.Κ., ο οποίος αγωνίστηκε στην Λιβαδειά επίσης με αλλαγές, σκεφτόταν πως θα συντρίψει την αρμάδα του αδιάφορου Λεβαδειακού. Ποιος τελικός και κουραφέξαλα;