Οι μοραλιστικές πάνες της κυνικότητας

Ο Κουέντιν Κρισπ, συγγραφέας, ερασιτέχνης ηθοποιός, αλλά, κυρίως, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα της Βρετανίας και λάτρης των προκλητικών και εμπρηστικών δηλώσεων σε σημείο που τον παρομοίαζαν συχνά με τον Όσκαρ Γουάιλντ, υποστηρίζει: «Φυσικά και λέω ψέμματα. Το κάνω, όμως, από αλτρουισμό -για το κοινό μας καλό. Το ψέμα αποτελεί θεμέλιο λίθο των καλών τρόπων. Αυτό ίσως σοκάρει έναν μοραλιστή -αλλά, πάλι, τι δεν σοκάρει έναν μοραλιστή;». Συμφωνείτε, πιστεύω, ότι πρόκειται για άκρως κυνική υποστηρικτική γραμμή. Πάγιο γνώρισμα του Κρισπ. Ωστόσο, η κυνικότητα κρύβει συναίσθημα. Έντονο συναίσθημα. Κραυγαλέο. Ως εκ τούτου, κινούμενοι κάτω από το πέπλο της κυνικότητας, συγκαλύπτουμε ή δικαιολογούμε ένα γεγονός, το οποίο σε ένα εναλλακτικό στάτους κβο δεν θα απαιτούσε τη λήψη τέτοιων αποφάσεων. Το να είσαι κυνικός δεν συνιστά έγκλημα -για πολλούς είναι στάση ζωής. Το να μεταμορφώνεσαι, όμως, εν μία νυκτί σε κυνικό πλάσμα υποδηλώνει, όπως είπαμε προηγουμένως, ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων και φανερώνει ύποπτη στάση. Μπορούμε, λοιπόν, να εντοπίσουμε κάποιο ή κάποια συναισθήματα; Ίσως λέγεται ενοχή. Πόσοι από τους πολιτικούς, τους οποίους εμείς ψηφίζουμε, έχουν ενοχές; Ο Χρυσοχοΐδης έχει ενοχές; Το κίνητρό του ήταν ψηφοθηρικό. Όλοι εκείνοι που τον προτίμησαν με την ψήφο τους έχουν ενοχές; Τι (δεν) έκανε ο κύριος Υπουργός; Δεν διάβασε το Μνημόνιο. Ωστόσο, το ψήφισε.

- Ρε μάνα, ξέχασα να διαβάσω (για) το διαγώνισμα του Μνημονίου.

- Γιατί παιδί μου;

- Δεν είχα χρόνο να (το) διαβάσω, ρε μάνα. Είχα υποχρεώσεις. Νταξ, τα μπάλωσα. Αντέγραψα (από) την Λούκα Κατσέλη.

- Οϊμέ! Γιόκα μου, ούτε η Λούκα (το) είχε διαβάσει. Ο Τζέφρυ μου είπε ότι μόνο τρεις άνθρωποι (το) είχαν διαβάσει: ο Μπένι, ο Πάγκαλος κι ο Παπακωνσταντίνου.

- Ρε μάνα, αυτοί ήξεραν από πριν τα θέματα. 
- Κι ο Τζέφρυ;
- Δεν του πάει το διάβασμα: οι μαριονέτες (sic!) δυσκολεύονται να διαβάσουν. Άσε, αυτός πλανάται πλάνην οικτράν: νομίζει ότι έσωσε τη χώρα από την καταστροφή (sic!).

- Κι εσύ, παιδί μου, με τι ήσουν απασχολημένος;

- Δεν είχα όρεξη να διαβάσω, ρε μάνα. Είχα, εκείνον τον καιρό, πολλά προβλήματα στο Υπουργείο ΠΡΟ-ΠΟ. Να φανταστείς, μου φέρνανε συνεχώς χαρτιά και μου λέγανε να τα υπογράψω. Ούτε ΚΙΝΟ να έπαιζα. Τενοντίτιδα κόντεψα να πάθω. Τουλάχιστον τα υπέγραφα καλά. Με έπρηζαν και με κάτι ακατανόητες λέξεις όπως ''αστυνόμευση'' και ''έγκλημα''. Πού χρόνος και διάθεση για διαβάσματα; Και τώρα, όμως, έχω στο Υπουργείο κάτι τυχάρπαστους τύπους που με βομβαρδίζουν για ''ανάπτυξη''. Άστα, νοιώθω κι εγώ όπως ο Μπένι: εξουθενωμένος (sic!).

- Μιχάλη, καλά και άγια όλα αυτά, αλλά με τη χώρα τι γίνεται; Ποιος θα την σώσει;

- Ποια χώρα; Ρε μάνα, τρελάθηκες; Προέχει το ΠΑ.ΣΟ.Κ.!

- Έχεις δίκιο. Καληνύχτα, υιέ μου.

- Ρε μάνα, μεσημέρι είναι.

Η χώρα, λοιπόν, πάει αδιάβαστη. Μήπως, όμως, δεν υπάρχουν ενοχές; Τότε τι (να) υπάρχει; Αφέλεια; Πολύ πιθανό -όλοι κάνουν ακούσια λάθη. Η αφέλεια, όμως, δεν (πρέπει να) συνάδει με την πολιτική. Ούτε η ανικανότητα. Άρα, πώς να το βαφτίσουμε; Μήπως, λέω μήπως, υπάρχει ψέμα; Ασυζητητί. Αν, όμως, το ψέμα αποτελεί, σύμφωνα με τον Κρισπ, θεμέλιο λίθο των καλών τρόπων, τότε είναι προφανές ότι τα θεμέλια του αλτρουισμού είναι σαθρά. Ποιος πολιτικός, άλλωστε, έχει καλούς τρόπους; Ποιος έχει τακτ; Ποιος βρίθει από ορθή επικοινωνιακή συμπεριφορά; Ο Πάγκαλος, φερ' ειπείν, έχει καλούς τρόπους; Ας είμαστε σοβαροί. Παραθέτω ένα πρόσφατο δείγμα της ξεχωριστής νοοτροπίας του: «Τι παραπονιέστε που δεν τηρήσαμε το προεκλογικό μας πρόγραμμα; Ξέρετε καμιά Κυβέρνηση που το έκανε;». Έχει δίκιο. Απόλυτο δίκιο. Δεν έπρεπε (καν) να παραπονούμαστε. Σε τοιαύτες περιπτώσεις πρέπει να ενεργεί ο εισαγγελέας αυαταπαγγέλτως. Απαιτείται νομική προστασία και ποινική δίωξη. Πρόκειται περί εξαπάτησης. Οι περισσότεροι, βέβαια, όπως έχουμε πει, θέλουν να εξαπατηθούν. Εδώ βγήκε κοτζάμ Πρωθυπουργός ο Τζέφρυ. Σαν να κοουτσάρει ο Κάνθαρος την Παρί Σεν Ζερμέν. Ας σοβαρευτούμε, όμως. Αντί, λοιπόν, οι δημοσιογράφοι να ξεσκίσουν τον Πάγκαλο με απανωτές, καυτές ερωτήσεις, κάθονταν και πλέκανε πουλόβερ. Έστω να τον ρωτήσουν με πόσες διμοιρίες των Μ.Α.Τ. θα βγει για φαγητό ή πόσα μποφόρ της αντίστοιχης κλίμακας υποχρέωσαν σε ''πτήση'' την ελληνική σημαία των Ιμίων. Τίποτα. Τζίφος. Ερώτηση: στις επερχόμενες εκλογές θα βγει ο Πάγκαλος βουλευτής; Όλοι γνωρίζουμε την απάντηση. Και οι πολίτες; Τον χαβά τους. Οι πολιτικοί δεν έχουν τρόπους, διότι όλοι εκείνοι που τους ψηφίζουν στερούνται πολιτισμού. Πολιτισμός δεν είναι ο Παρθενώνας και οι Δελφοί -είναι να σέβεσαι τον εαυτό σου, τον πλησίον και το πάσης φύσεως περιβάλλον στο οποίο ζεις και αναπνέεις. Να λειτουργείς ως άνθρωπος κι όχι σαν άνθρωπος. Κυρίες, δεσποινίδες και κύριοι, αυτούς ψηφίσαμε/ψηφίζουμε για να μας εκπροσωπούν. Αυτούς που ψηφίζουν το Μνημόνιο και μετά κλαίγονται. Μας αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Βάζουμε, επομένως, το ρουσφέτι και τα προσωποπαγή κίνητρα πάνω από το κοινό συμφέρον, όπως ακριβώς οι πολιτικοί τοποθετούν το κόμμα και την καριέρα πάνω από την πατρίδα. Πολύ φοβάμαι πως μέχρι να πάρουμε πρέφα ότι όλοι βράζουμε στο ίδιο καζάνι, θα έχουμε γίνει κομπόστ. Έχουμε φτάσει, λοιπόν, σε μίζερο, οριακό, σχεδόν αποκαρδιωτικό σημείο. Διεκδικούμε τα κεκτημένα. Συμβιβαζόμαστε με το ασυμβίβαστο. Γελάμε με γελοιότητες. Παραπληροφορούμαστε με υπερπληροφόρηση. Αγωνιούμε για τη λήψη ειλημμένων αποφάσεων. Ψυχαγωγούμαστε με αθλιότητες. Κοινωνικοποιούμαστε με αντικοινωνικότητα. Ζούμε εικονικά. Εκνευριζόμαστε με ανούσιες, άκαιρες καταστάσεις. Σκεφτόμαστε πως θα αλλάξει ο κόσμος, χωρίς να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Παρακαλούμε να παρουσιαστεί ένας πειρασμός για να υποκύψουμε. Και είναι πολλοί οι άτιμοι.

Ακόμα, όμως, δεν έχουμε κατασταλάξει: ποιο ή ποια συναισθήματα κρύβονται πίσω από την (επιλεκτική) κυνικότητα; «Εύρηκα!» φώναζε ο Αρχιμήδης, «Το βρήκα, το βρήκα!» φωνάζει ο Κάνθαρος. Λέγεται απάθεια (;). Αδιαφορία (;). Και φυσικά, λέγεται προκλητικότητα. Πάντως, ντροπή και φιλότιμο -επ΄ουδενί λόγω- δεν υπάρχουν. Αποθεωτικό παράδειγμα ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος με μια ντρίμπλα εφάμιλλης του Γιόχαν Κρόιφ, ψαρεύει ψήφους από παντού. Εν αρχή, τα δίχτυα έπεσαν στους φίλους του Ολυμπιακού. Με τέτοιες ποδοσφαιρικές αναλύσεις, τύφλα να έχει ο ''μέγιστος'' Νικολακόπουλος. Σειρά πήραν οι υποστηρικτές του Τζέφρυ: «Όποιος επιχειρήσει να πειράξει τον Παπανδρέου, θα γίνει μακελειό», είπε ο Λοβέρδος, ενόσω τα νοσοκομεία δεν είχαν/έχουν γάζες, σύριγγες και γάντια. Μακάρι να έβγαζε παρόμοια μαχητικότητα και πάθος υπέρ της υγείας. Υπέρ του Έλληνα. Υπέρ της πατρίδας. Θα εκλεγεί ο Λοβέρδος βουλευτής; Ρητορικό ερώτημα. Γιατί, όμως, ο Τζέφρυ να μην κληθεί από τους εισαγγελείς; Δεν κατάλαβα: από πότε οι νόμοι αποτελούν βιτρίνα ενός μαγαζιού που δεν ''πουλάει'' καθολική και απόλυτη Δικαιοσύνη; Τι προσφέρει; Αναξιοκρατία. Αδικία. Ανομία. Έγραψα ανομία; Οι νόμοι παράγουν ανομία; Ναι! Πόσο ειρωνικό και επικίνδυνο! Πάρτε, για παράδειγμα, τον νόμο περί ευθύνης των υπουργών. Του Βενιζέλου, φυσικά. Για να έχει και να έχουν τα νώτα τους καλυμμένα. Ξέρουν τι κάνουν. Εμείς ξέρουμε; Πολύ αμφιβάλλω. Έχουμε, λοιπόν, επαναπαυθεί σε ένα δυσλειτουργικό καθεστώς άκρατης νομολαγνείας. Οι νόμοι εφαρμόζονται κατά το δοκούν κι εμείς γνέφουμε καταφατικά. Μένω, ωστόσο, ήσυχος. Θα την βρει την άκρη ο Μπένι -εμάς, αναρωτιέμαι, θα μας βρουν μπροστά τους; Όσο βγαίνει και δηλώνει ότι δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα, τόσο σίγουρη είναι και η σωτηρία της πατρίδας. Το είπε, άλλωστε, και ο Χρυσοχοΐδης στην άνωθεν συνομιλία που είχε με τη μαμά του: «Προέχει το ΠΑ.ΣΟ.Κ.!». Ο Μιχάλης, ο Μπένι και ο Ανδρέας, λοιπόν, δηλώνουν σύμμαχοι κατά της ''κακιάς Τρόικας που με το έτσι θέλω επιβάλλεται στην Ελλάδα'' και εχθροί ως προς την Προεδρία της παράταξης. Λες και η Τρόικα ήρθε μόνη της. Τα περί συμμαχιών και ισχυρών εσωκομματικών πόλων ανήκουν στην σφαίρα του λαϊκισμού και ουδεμία σχέση τηρούν με την ρεαλιστική πραγματικότητα: πολλοί εποφθαλμιούν την καρέκλα, ένας θα την κυριεύσει. Κι όπως υποστηρίζει η Σία Κοσιώνη: «Τώρα το ΠΑ.ΣΟ.Κ. θυμίζει λαϊκή. Άλλος πατάτες, άλλος ντομάτες και άλλος άγρια χόρτα. Ο ένας πάγκος ανταγωνίζεται τον δίπλα, άλλος με την τιμή, άλλος με την ποιότητα, άλλος με την βροντερή φωνή και άλλος με την ωραία βιτρίνα».

Δεν τους κατηγορώ. Στη λίμνη των ηλιθίων πρέπει να στρέψω τα πυρά μου. Είναι χαρακτηριστικό της σύγχυσης να οδηγεί τους ανθρώπους σε σύγχιση -μερικές φορές, μάλιστα, ακόμη και σε απόγνωση. Προσοχή: απόγνωση, όχι, αγανάκτηση και μάλιστα δήθεν. Εν τέλει, πού εντοπίζεται το ''κοινό συμφέρον''; Πώς ερμηνεύεται; Ποιος το προσδιορίζει; Εν πάση περιπτώσει, υφίσταται; Τι ακριβώς οραματιζόταν ο Κρισπ, όταν ανέφερε το ''κοινό καλό''. Τι θεωρείται κοινό; Τι θεωρείται καλό; Τι θεωρείται σωστό; Η απώλεια λέξεων που εκφράζουν συγκεκριμένες έννοιες, ενδέχεται να οδηγήσει στην απώλεια της κατανόησης των ίδιων των εννοιών. Την απάντηση, εν πολλοίς, δίνει ο συγκριτικός παράγοντας του Κρισπ, ο Όσκαρ Ουάιλντ: «Επειδή όλο και λιγότεροι πια κάνουν το σωστό συνηθίσαμε να το θεωρούμε λάθος». Στο χέρι μας είναι να αντιληφθούμε ότι για να αλλάξει το οτιδήποτε χρειάζεται σωματικός κόπος. Ψυχολογικές αντιστάσεις. Ηθικοί φραγμοί. Λογικές σκέψεις. Αγνά κίνητρα. Και ναι, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Κρισπ, απαιτείται μοραλισμός. «Για να μην γίνουμε Ινδία», όπως υποστηρίζει η Βάσω Παπανδρέου. Οφείλω να ενημερώσω την κυρία Παπανδρέου και τους συναδέλφους της ότι οι πολιτικοί εκλέγονται (και πληρώνονται) για να βρίσκουν λύσεις. Όχι για να λένε ότι (δεν) υπάρχουν. Ούτε για να μετατρέπουν το ψέμα σε αλήθεια και το έτσι σε γιουβέτσι. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, την πολιτική συμπεριφορά του Δημήτρη Ρέππα: πραγματικός χαμαιλέοντας. Μέσα σε λίγες μέρες αναίρεσε τις δεσμεύσεις του περί μη απολύσεων στο Δημόσιο τομέα. Άντε, να πάρεις μετά στα σοβαρά την αξιοπιστία του. Αυτοί που τον ψήφισαν νοιώθουν περήφανοι; Εκείνοι που θα τον ξαναψηφήσουν; Να χαρώ κι αυτό το περίφημο ''πολιτικό κόστος''. Να βγει ένας βουλευτής και να μου πει πως εκδηλώνεται, πως εκφράζεται το πολιτικό κόστος, ειδάλλως θα βάλω κι εγώ τα κλάμματα όπως η Άννα Διαμαντοπούλου: «Είμαι είκοσι χρόνια στην πολιτική κι έβαλα τα κλάμματα για πρώτη φορά, όταν διαπίστωσα ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα για τα σχολικά βιβλία» είπε η Υπουργός Παιδείας. Για όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή, που έχει να επιδείξει στην πολιτική της καριέρα είναι ευχαριστημένη και περήφανη; Ήμαρτον! Και ερωτώ: ποιος φταίει; Η Τρόικα και το Μνημόνιο; Ας είμαστε σοβαροί. Το Μνημόνιο, ισχυρίζονται οι περισσότεροι, συγκροτεί ουσιώδη προβλήματα και εγκυμονεί οικονομικούς κινδύνους. Τρίχες κατσαρές. Το Μνημόνιο δεν είναι η αιτία που βάζουμε το χέρι στην τσέπη και πιάνουμε το παπούτσι -είναι το αποτέλεσμα. Έχουμε χρεοκοπήσει ηθικά, κοινωνικά, πολιτικά, πνευματικά, πολιτιστικά, νοητικά. Άμεση προέκταση και φυσικό επακόλουθο αυτών συνιστά η οικονομική ύφεση -έστω κι αν ο Τζέφρυ υπερασπίζει με πάθος κουταβιού τα πεπραγμένα του. Και σε αντίθεση με την περίπτωση της οικονομίας, δεν υπάρχουν τράπεζες που (να) δανείζουν ήθος, πολιτισμό, πολιτικές, λογική, ρεαλισμό και συναίσθημα. Αυτό πρέπει να καταστεί σαφές σε ευρεία κλίμακα, ανεξαρτήτως φέρουσας ιδιότητας και σε πάσης ηλικίας άτομα: από μωρά μέχρι πολιτικούς. Κι ας φορούν τα μωρά πάνες. Δεν αποτελούν πρόβλημα -συνιστούν τη λύση. Οφείλουμε να παραδειγματιστούμε. Οι πολιτικοί, βλέπετε, είναι ακριβώς σαν τις πάνες. Πρέπει να αλλάζουν συχνά και για τον ίδιο λόγο. 

Υ.Γ.1 Έχουμε απολέσει ένα μεγάλο κομμάτι της εθνικής μας κυριαρχίας. Τέλος. Ο Σαμαράς υποδύεται τον ηγέτη, η αριστερά έχει βολευτεί σε ρόλο κομπάρσου, ο Καρατζαφέρης περιμένει σαν μικρό παιδί να βγει στις κάμερες κι ο Τζέφρυ ταξιδεύει μέχρι την Κόστα Ρίκα για να σώσει τέταρτη και πέμπτη φορά την Ελλάδα.

Υ.Γ.2 Βαξεβάνης - Εφραίμ: 3-0.

Υ.Γ.3 Λέγονται Kreator, ελληνιστί Κασάτορ, και βρίσκονται στην thrash metal σκηνή για περίπου 30 χρόνια. Αξιόλογη μπάντα.